In het geval van een wijziging in de huwelijkse voorwaarden is de notaris verplicht
de partijen goed in te lichten over de gevolgen van deze wijziging.
Een echtpaar is in 1997 op huwelijkse voorwaarden getrouwd. De huwelijkse voorwaarden
stellen onder meer dat in het geval van echtscheiding een verevening van de opgebouwde
pensioenaanspraken moet plaatsvinden. Daarnaast bevatten de huwelijkse voorwaarden
een periodiek verrekenbeding. In 2009 en 2016 vinden wijzigingen van de huwelijkse
voorwaarden plaats. Zo trekken de echtgenoten het periodiek verrekenbeding in. Wel
spreken zij af om bij echtscheiding met elkaar af te rekenen alsof zij in algehele
gemeenschap zijn gehuwd. Aanvankelijk geldt daarbij de regel dat verrekening achterwege
blijft als het vermogen van een van de echtgenoten negatief is. Deze uitzondering
vervalt echter met de wijziging in 2016. In 2017 komt het tot een echtscheiding. De
vrouw voert een beroepsprocedure om de wijzigingen van de huwelijkse voorwaarden in
2009 en 2016 te vernietigen. Zij stelt dat de notarissen haar onvoldoende hebben ingelicht
over de gevolgen van de wijzigingen in de huwelijkse voorwaarden.
Informatieverplichting van de notaris Uiteindelijk belandt de zaak voor de Hoge Raad. De Hoge Raad wijst erop dat men huwelijkse
voorwaarden op straffe van nietigheid bij notariële akte moet aangaan. Voor wijzigingen
in de huwelijkse voorwaarden geldt hetzelfde. De notariële tussenkomst dient mede
om de partijen te beschermen. De notaris is beroepshalve gehouden naar vermogen te
voorkomen dat een partij misbruik maakt van feitelijk overwicht juridische onkunde.
Hieruit volgt dat hij niet alleen de partijen tijdig de gelegenheid moet bieden om
kennis te nemen van de inhoud van de akte. Hij moet ook de zakelijke inhoud van een
akte mededelen en daarop een toelichting geven. Desnoods moet de notaris wijzen op
de gevolgen die voor (een) partij(en) uit de inhoud van de akte voortvloeien. Hij
moet bovendien controleren dat de partijen de gevolgen begrijpen. Deze verplichting
neemt in belang toe naarmate de effecten van de wijziging in huwelijkse voorwaarden
nadeliger zijn voor een partij.
Zeer nadelige gevolgen van gewijzigde huwelijkse voorwaarde De Hoge Raad oordeelt dat de vrouw doet blijken dat de in 2009 en 2016 doorgevoerde
wijzigingen in de huwelijkse voorwaarden voor haar uiterst nadelig waren. Daarmee
is namelijk haar recht op verrekening van overgespaarde inkomsten, inclusief winst
uit onderneming, en haar recht op pensioenverevening geschrapt. En bij echtscheiding
zou zij moeten meedelen in een eventueel negatief privévermogen van de man. Ook heeft
zij haar recht op verrekening van in het verleden overgespaarde, nog niet-verrekende
inkomsten prijsgegeven. De notarissen hadden de vrouw moeten wijzen op deze uiterst
nadelige gevolgen. Het hof heeft onvoldoende gecontroleerd of de notarissen deze verplichting
zijn nagekomen. Daarom verwijst de Hoge Raad de zaak naar Hof Den Bosch voor verdere
behandeling.
Bron: Hoge Raad 02-02-2024.